‘’ Suriye’nin kuzey batısında yer alan Akdeniz’e bakan dağ dizilerinde, Nusayri Dağı’nda Alevi toplumu kendi içsel inancını yaşayarak 1000 yıldan fazla bir süredir varlığına devam etmektedir.Aleviler sürekli cezalandırılmaktan kendi inançlarını tanımayan mezhep ve idarecilerden uzakta kalarak hayatta kalmayı başarmışlardır.
1920 yılına kadar Nusayri ya da Ansari olarak bilinen bu topluluk genellikle Alevi ismini kendilerine yakıştırır. İsimdeki bu değişiklikte Fransızların Suriyenin kontrolünü ele geçirmesinin önemli bir payı vardır. Nusayri kelimesi İslamdan uzak bir grup izlenimi vermekteyken Alevi kelimesi Ali ile irtibatlı olmayı ve Şii İslama benzerliğiyle öne çıkmaktadır. Suriye rejimi muhalifleri Nusayri kelimesini kullanırken rejim yanlıları bu kelimeyi tercih etmez.
Suriye Alevilerinin yüzde yetmiş beşi Lazkiye mıntıkasında yaşar ve bu genel nufusun önemli bir kısmını oluşturur.
Suriye dağları güvenlik arayan azınlıklar için her zaman emin bir yurt olagelmiştir. Üç İslami mezhep burada iltica bulmuştur. Nizari ismaililer ( Batıda Assassins- Haşhaşiler olarak bilinirler) Dürziler: Mısır Fatımilerinin İsmaili Yedi İmamcıları ve Aleviler. Aleviler 12 Şii İmamları temelinde bir inanç olup kendi synkretik, içe dönük inançları Hristiyanlıktan ve geleneklerden de etkilenmişlerdir. Aleviler bazı kesimelere radikal Şii mezhepleri olarak Bilinen Ghulatlardan görülebilir. Ghulat aşırı bağlı demektir. Şii gruplar Ali ve ailesini referans olarak alırken Ghulatlar bu sevgi ve bağlılıkta çok önde olup bu konuya özel bir hissiyat ve önem atfederler.
Aleviler daha önceleri dört temel kabileye ayrılmış kabilesel bir halktı.Onlar kapalı bir toplumdurlar ve kendilerini karanlıklar içindeki bir dünyada ışığı görebilen, nadir, seçilmiş, kutsanmış bir halk olarak görürler.Kendi inançlarını yaşarken toplumunun dominant inanç ve mezheplerine de uyum gösterirler.
Yaşamları Neye Benzer?
Alevi toplumu dinin gizemlerini öğreten dini liderler ‘Khassah’ ve cahil çoğunluk denilen ‘Ammah- Ğimyen’ den oluşur. Reşit erkekler koşulları tutması durumunda dinin gereklilerini ruhsal bir rehber vasıtasıyla öğrenebilir. Najib, Natık ve Imam olmanın şartları farklıdır. Bütün Khassalar inancın kural ve yükümlülüklerini korumak durumundadırlar. Cahil Ammah’lardan ise genel ahlak kurallarına uyma, toplumun dini liderlerine sadakat, Alevi bayramlarını kutlamak ve aralarında Müslümanların ve Hristiyanların birlikte saygı duyduğu azizlerin, kutsalların, şahısların Al Khıdır ( Elijah, St. George) türbelerine adaklar adamak beklenir.
İnançları Nedir?
Aleviler kendilerini önceleri ışık dünyasında birer yıldızken itaatsizlik nedeniyle ordan yeryüzüne düştüklerine inanırlar. Onlar yıldızlara dönmek için yedi defa reenkarnasyondan geçmelidirler. Cezaları bitinceye kadar farklı(….) inançlarla dünyaya gelecektirler. İnançsızlar hayvan olarak dünyaya gelecektirler. Alevi inanç ve uygulamaları inancın öğretisine uygun olarak toplanmıştır.
Sıradan bir Alevi bile kendi inancının öğretilerini, kurallarını eğitimdeki eksiklikler nedeniyle bilmez. Bir ziyaretçinin bu konuları tartışması fayda getirmeyebilir. Hristiyan yardım kuruluşlarında çalışan işçilere göre İsa’dan ve Kutsal kitaptan çok azı haberdardırlar.’’
Bu yazının içeriği toplumsal hassasiyetler , inançlara saygı ve halkı kin ve nefrete sürüklememe gerekçeleriyle hafifletilmiştir. Yazı İngilizce arşivden alınmadır ve yazan odakların görüş açısını yansıtmaktadır. Bir halkın dısardan nasıl göründüğüne dair bir fikir vermesi açısından önemlidir. Ramazanınızı kutlar, 21 Ramazan Gecesi Bayramına , miladi 6 Temmuz Pazartesi akşamı, ata baba evimize Leylet’ül 21 ‘ e ,Le beyt Misğud’a beklerim…. Bizi nasıl gördüklerinden önemli olan bizim onları nasıl gördüğümüzdür. İnançlara karşılıklı saygı ve adalet bireysel ve toplumsal huzurla, barışı getirir.