Halklar varlıklarını yarattıkları kültürle simgeledikleri olgularla tarihe yansıtır. Kültürel değerleri oluşturan bu olgularda, insanlığı yıkıma ve sefalete sürükleyen savaşlar değil, insanlığı bütünleştiren medeniyet yaratan kültürel simgeler etkili olmuştur.
Halklar bu olgularda onları bütünleştiren, birlikte yaşama koşullarını sembolleştiren, onları bir arada tutan kararlı bir topluluğa dönüştüren kültürel değerlerinin sembollerini yansıtmışlardır. Tarihin bazı dönemlerinde barbarlığın ve katliamların simgesi olan savaşlarla belirli ölçülerde zarar görse de halklar bu değerlerle tarihin sayfalarına yansımaya devam etmişlerdir.
Şíhríl Bayf’ta, Íjgor gibi Sî’îrd’li Araplar için böylesi bir simgedir. Tarihi, Sami kökenli Sümer-Akad iştar (iştarte) kültüne kadar uzanır. O dönemden bugüne kadar çeşitli dönemlerde isim değişikliklerine uğrasa da anlamını aynen korumuştur. Bu kültte ki anlamı Yaşama tekrar dönüş, yaşamın devamlığı, yaşam yaşamın içindedir. Sami halk topluluklarından Süryani ve Keldaniler Hristiyanlığı kabul etmesiyle anlamı aynen korunarak Paskalya olarak kutlandığı gibi tüm Hristiyan alemine de yansımıştır. Yüzyıllık insanlık ayıbı asimilasyon politikalarının baskılarına ve bu asimilasyoncu politikanın temsilcilerinin yozlaştırma çabalarına rağmen bu anlam Sî’îrd’li Araplarca korunarak günümüze yansıtılmıştır.
Sî’îrd’in şehrinin kurucu halkı olan Keldaniler ve binlerce yıl bu şehirde yaşamış olan Ermeniler ve Araplar bu bayramı birlikte ortak bir kültürel değer olarak kutlamışlardır. Bu ortak kültürel değere her üç halkta kültürel değerlerini yansıtmıştır. Şíhríl Bayf bu üç halkın ortak kültürel mirasıdır. Yaşanan insanlık suçu 1914 soykırımından sonra Sî’îrd’te bu ortak değerin son temsilcisi Araplar kalmıştır.
1980 yılına kadar Arap halkı tarafından coşkuyla kutlanan bu bayram dönemin zorlu koşulları sebebiyle 2013 yılına kadar 33 yıllık bir kesintiye uğradı.
Halklarımız Arap-Arami kültürünü korumak amacıyla kurmuş olduğumuz Beyt-Nahreyn Arap-Arami Birliğinin kuruluş aşamasında (2013) Birliğimizin Sî’îrd halkına anlamlı bir hizmet sunmak ve bazı çevrelerin Sî’îrd’li Arapların asimilasyonla yok oldukları savına, tüm barbarca ve ahlak dışı uygulamalara rağmen Anka kuşu misali küllerimizden bin kere daha doğabileceğimiz. Kültürel kimliğimizle var olduğumuzu ve var olmaya devam edeceğimizin mesajını iletmek amacıyla her mayısın ilk Pazar günü yeniden kutlanmasına karar verilmiştir.
Sî’îrd Arap halkı bu çabamıza güçlü bir biçimde kararlı bir halk olmanın kültürel refleksleriyle karşılık vermiş kültürüne sahip çıkmıştır. Bu anlamlı sahip çıkış hem çağdışı asimilasyon politikalarının uygulayıcılarına hem de onların borazanlığını yapan destekçilerine, en önemlisi Arap ve Kürt halkının red-inkar ve asimilasyon temelinde imhasını hedefleyen tarihe kara bir leke olarak geçen meşhur İnönü raporuna anlamlı bir cevap olmuştur.
Kutlama boyunca üç kuşak bir araya geldi ve coşkuyla yüzyılların süzgecinden süzülerek gelen bu geleneklerini birbirlerine aktardılar. Bu geleneklerine kararlılıkla sahip çıkmanın gerekliliğini paylaşarak seneye daha kapsamlı kutlama yöntemlerini aktardılar. En çarpıcı olanı ise katılımcıların %90’nin Siirt valiliğinin hazırlığını yaptığı alternatif kutlamanın eleştirilmesiydi. Eleştirilerin odağında bu görüş hakimdi “bu etkinlik bir halkın kültürel etkinliğidir, yönetimlerin değil. Tarihin süzgecinden gelen bu etkinliği halk kutlamıştır. İmparatorluk düzeyindeki yönetimler değişmiş yok olup gitmiş ama halk bakidir ve kutlamalarına devam etmiştir. Yönetimlerin görevi alternatif kutlamalar yapmak değil, halkın kutlamalarını kolaylaştırıcı Siirt belediyesinin sunduğu ulaşım katkısı gibi katkılarda bulunmaktır. Devlet bu hatayı Kürt halkının Newroz kutlamalarında yaptı durum ortada bu hatanın tekrarlamaması gerekir.” Şeklindeydi. Dileriz halkın bu görüşü ilgili mercilerce değerlendirilir ve bu hata tekrarlanmaz.
Bu Bayram boyama kitabı boyar gibi sadece yumurta boyamayla sınırlı değildir. Her dokusu Beyt-Nahreyn coğrafyasını binlerce yıl paylaşan Arap-Arami (Arap-Süryani, Keldani) ve Ermeni halklarının değerlerinin yansımasıyla bezenmiştir. Bu coğrafyada bir medeniyet kurmuş bu halklar her halk gibi değerlerine saygıyı hakkediyorlar.
Tüm olumsuz koşullara ve uygulamalara rağmen Kültürel değerlerine kararlılıkla sahip çıkan bir halk var olmayı hak ediyor. Kadim kültürüne kararlıca sahip çıkan Sî’îrd Arap halkını kutluyorum.
Birlikte yaşadığımız halklarla özgün kadim kültürümüzü özgürce yansıtabilmek dileğiyle.
Mim Yavuz Binbay
Beyt-Nahreyn Arap-Arami Birliği
Gazete Linkleri ;
http://www.siirtnews.com/haber-5495-s%C3%ADhr%C3%ADl_bayf_ve_s%C3%AE%E2%80%99%C3%AErd_araplari.html
http://www.mardiniletisimgazetesi.com.tr/Mim-Yavuz-Binbay-Shrl-Bayf-ve-Srd-Araplari-yazisi-190/
http://www.diyarbakiryenigun.com/sihril-bayf-ve-siird-araplari.html